In deze laatste dagen van het jaar werken we aan een grote litho. We besluiten één van de grootste en zwaarste stenen te nemen: een kanjer die 93 bij 65 centimeter meet. We verhuizen het gevaarte – wellicht rond de 110 kilogram – van de grond naar het transpallet en zo op de schuurtafel. 

Ik verwijder eerst de oude inkt die nog op de steen aanwezig is met een oplosmiddel. Daarna start een ‘grove’ schuring met zand. Dit is nodig om de zogenaamde ‘geest’ uit de steen te halen. Deze geest is de dieper liggende vette laag die de vorige tekening achterliet. Dit schuren doen we met een tweede steen, dus twee vliegen in één klap: er zullen twee stenen geschuurd zijn. Daarna vijlen we de randen van de steen. Vervolgens schuur ik de steen met siliciumcarbide van een steeds fijnere korrel om een zo glad mogelijk oppervlak te verkrijgen. Ronald neemt regelmatig over: dit is een vermoeiende bezigheid! 

Schildering met tusche

Na alle voorbereidingen is de steen klaar om op te tekenen. Ik maak een schildering met tusche, een vette lithografische inkt. Ik maak die van een staafje inkt, opgelost in gedemineraliseerd water. Hiermee kan je makkelijk lagen over elkaar schilderen op de steen. Door met deze verdunde inkt te werken krijg je een ‘gewassen’ beeld zoals bij aquarel, ook wel gekend als de lavis-techniek.

Het beeld is een soort collage: een kruisbeeld met Jezus waarvan ik het kruis wegtover. De resterende figuur monteer ik in een tuindecor met zwembad en speelse duikplank. Het werk, Everyone needs a break, is de basis voor onze ideale eindejaarskaart: eindelijk rust voor iedereen! De verschillende grijstinten bereik ik door één of meer lagen tusche over elkaar te schilderen.

Preparatie nummer één

Als de tekening helemaal droog is, prepareert Ronald de steen zodat de prent tijdens de vakantie goed kan inwerken. Dit is de zogenaamde ‘eerste preparatie’ van drie stuks, die nodig zijn om een litho op de juiste manier te maken. Het is belangrijk dit zeer goed te doen, anders kan al ons werk verloren gaan!

Eerst brengt Ronald een dunne laag talk aan, dit verhindert dat de tusche snel kan oplossen in de natte gom. Daarna brengt hij een laag zuivere arabische (zoete) gom aan met een vochtige spons. Voordat de gom droogt, behandelt Ronald eerst de donkere vette delen van de tekening met zure gom, nadien de hele steen. Dit is om te voorkomen dat de tekening later zal dichtslibben. Het salpeterzuur in de gom zorgt ervoor dat de vette tusche dieper in de korrels van de steen trekt. Daarna dept hij het volledige oppervlak met zoete gom. Nu mag de steen een weekje rusten.

In een volgende blog vertellen we meer over de volgende preparaties… en hopelijk volgt er dan een mooie druk. Tot binnenkort en alvast een fijn eindejaar en veel rust vanwege ons beiden!

rudy de lithograef

Meer achtergrondinformatie over het steendrukproces op www.steendruk.be